تابلو برق چیست و انواع آن کدام است ؟
تابلو برق چیست و انواع آن کدام است ؟
غیر ممکن است که با ورود به بخش های مختلف صنعت، این جعبه ی راز آلود را ندیده باشید! این جعبه همان تابلو برق مشهور است. اما تابلو برق چیست؟ انواع تابلو برق کدام است؟ چه وظایفی بر عهده دارد؟ در این مقاله به سوالات درباره ی تابلو برق پاسخ می دهیم.
تابلو برق چیست؟
تابلو برق یا Electrical Enclosure محفظه ای حامل تجهیزات الکتریکی مانند تجهیزات قدرت و فرمان است که
- کنترل و توزیع انرژی از طریق تجهیزات در این تابلو انجام می شود.
- محفظه ایمنی افراد در برابر خطرات احتمالی مانند برق گرفتگی یا انفجار را افزایش می دهد.
- محفظه از تجهیزات الکتریکی در مقابل عوامل محیطی محافظت می کند.
1- کنترل و توزیع انرژی
اجزای تابلو برق شامل محفظه ی اصلی، کلید ها، سیستم اتصال زمین و سایر تجهیزات حفاظتی و کنترلی هستند.
الف) محفظه ی اصلی یا بدنه، جعبه ای یک یا چند سلولی است که از تجهیزاتی که داخل یا روی آن نصب می شوند محفاظت می کند. این محفظه بسته به نیاز و کاربرد از جنس پلاستیک، آهن و یا کامپوزیت ساخته می شود. هر محفظه عدد IP خاص خود را دارد، که نشان دهنده ی میزان نفوذ پذیری آن در مقابل عوامل محیطی است.
ب) کلید ها وظیفه ی قطع و وصل کردن جریان مدارها را بر عهده دارند و در انواع مختلف در تابلوها ظاهر می شوند.
ج) در سیستم اتصال به زمین تمامی سلول های تابلو برق به هادی اتصال زمین وصل شده و وظیفه ی ایمنی افراد در برابر برق گرفتگی را بر عهده دارند.
2- محافظت از افراد
محفظه ی تابلو برق از تماس افراد با تجهیزات حامل جریان جلوگیری کرده و از این طریق خطر برق گرفتگی را کاهش می دهند.
3- محافظت از تجهیزات الکتریکی در مقابل عوامل محیطی
رطوبت زیاد محیط و افزایش دما در محفظه ی تابلو عواملی هستند که می توانند باعث ایجاد اختلال در عملکرد تابلو شوند.
الف) محافظت در برابر نفوذ آب
برای محافظت از تجهیزات داخل محفظه در برابر بخار آب، بارش باران، سیل و یا غوطه ور شدن در آب (در زیر دریایی ها) محفظه های متفاوت با رتبه ی IP متفاوت استفاده می شوند. رقم اول سمت چپ عدد IP میزان نفوذ پذیری آب به محفظه را مشخص می کند.
ب) محافظت در برابر دمای شدید
دمای شدید می تواند به تجهیزات الکترونیکی آسیب برساند یا عملکرد صحیح آن ها را مختل کند. برای جلوگیری از افزایش شدید دمای درون محفظه معمولاً از ابزار آلات تهویه استفاده می شود. برای طراحی سیستم تهویه لازم است نوسانات معمولی دما در طول شبانه روز، موقعیت جغرافیایی محل نصب و گرمای ناشی از فعالیت تجهیزات الکتریکی داخل محفظه در نظر گرفته شود.
انواع مختلف تابلو برق
تابلوهای برق را از دو منظر می توان دسته بندی کرد:
- از نظر ساختار، ابعاد و اندازه
- از نظر عملکرد
الف) دسته بندی از نظر ساختار، ابعاد و اندازه
تابلوها از نظر ساختار، ابعاد و اندازه به سه دسته تقسیم می شوند:
1- Flat Control Panel
این تابلوها که ساده ترین و ارزان ترین نوع تابلو هستند معمولا برای فرمان و PLC مورد استفاده قرار می گیرند.
شکل 1- Flat Control Panel
2- Console control Panel
این تابلوها با شکل کنسولی به راحتی امکان ارتباط اپراتور و تجهیزات را برقرار می کنند.
شکل 2 – Console Control Panel
3- Break Front Panel
این تابلوها که اصطلاحا تابلوهای انحنا دار نام دارند، امکان استفاده ی بیشتر از سطح جلویی تابلو را فراهم می کنند.
شکل 3- Break Front Control Panel
ب) دسته بندی از نظر عملکرد
تابلو ها از نظر ساختار، ابعاد و اندازه به شش دسته تقسیم می شوند:
1- PLC Panel (Programmable Logic Controller Panel)
تابلوی تخت یک یا چند سلولی که PLC و کنترلر ها در آن قرار می گیرند.
شکل 4- PLC Panel
2- MCC Panel (Motor Control Center)
از این تابلوها زمانی استفاده می شود که تعداد زیادی موتور و عملگر های موتوری در سیستم وجود دارد. در این حالت راه اندازها و حفاظت ها روی تابلویی جدا نصب می شوند.
شکل 5- MCC Panel
3- APFC Panel (Automatic Power Factor Control)
این تابلو با نام های تابلوی اصلاح ضریب توان و تابلوی بانک خازنی نیز شناخته می شود. از این تابلو در مواقع نیاز برای بهبود ضریب توان استفاده می کنند.
شکل 6-APFC Panel
4- PCC Panel (Power Control Center)
این تابلو در صنایع بزرگ که به اندازه گیری مقطعی پارامتر ها و تغییر آن ها نیاز است استفاده می شود.
شکل 5- PCC Panel
5- LT Panel (Low Tension)
تابلوهای مورد استفاده در مکان های نیازمند به توزیع فشار ضعیف، مانند هتل ها و بیمارستان ها.
شکل 6- LT Panel
6- HT Panel (High Tension)
تابلوهای مورد استفاده در پست های توزیع هستند، که با توزیع فشار قوی در ارتباط است.
شکل 7-HT Panel